Prawo karne obejmuje zbiór przepisów, które w oczywisty sposób definiują czyny zabronione. Uwzględnia także szereg możliwych konsekwencji z tytułu ich popełnienia. Sprawy, które są objęte prawem karnym, dotyczą m.in. niszczących, szkodliwych lub zagrażających zdrowiu działań. Czym jest i jakimi obszarami zajmuje się prawo karne? Odpowiadamy.
{tocify} $title={Spis treści}
Podstawowe pojęcia prawa karnego
Na obowiązywanie przepisów prawa karnego składa się przede wszystkim wiedza z zakresu historii prawa karnego oraz szereg stosowanych rozwiązań ustawodawczych. Często prawo obowiązujące w Polsce porównywane jest do kwestii prawnych, przestrzeganych w innych krajach. Oprócz tego nauka prawa karnego obejmuje ocenę orzecznictwa sądowego oraz świadome stosowanie prawa karnego w praktyce. Znajomość tej dziedziny prawa oznacza zdolność rozróżnienia jej podstawowych pojęć. Zalicza się do nich:
- grzywna - kara pieniężna nakładana przez organy administracyjne lub sądowe,
- przedawnienie - czas, po którego upływie nie można poddać podejrzanej osoby procesowi i karze,
- kara - forma ingerencji, która godzi w dobre imię, mienię lub cześć osoby, która musi zostać nią obarczona.
Źródłem wymaganego w Polsce prawa karnego są kodeksy. W naszym kraju obowiązuje: Kodeks Karny, Kodeks Karny Wykonawczy i Kodeks Postępowania Karnego. Dodatkowe informacje na temat m.in. wyspecjalizowanych dziedzin i pozakodeksowych źródeł prawa karnego znajdziesz pod adresem: https://smadwokaci.pl/obszary-praktyki/prawo-karne/.
Klasyfikacja źródeł prawa
W przypadku prawa karnego można zastosować podział ze względu na kryterium przedmiotu, zasady zastosowania i wagę zabronionych czynów.
Kryterium przedmiotu
- prawo karne materialne - zawiera normy, określające typy przestępstwa,
- prawo karne procesowe - zajmuje się regulacją postępowania w trybie karnym,
- prawo karne wykonawcze - obejmuje normy dotyczące metod wykonywania kar, stosowania środków karnych, zabezpieczających lub decyzji związanych ze sprawami karnymi.
Kryterium zasady zastosowania
- prawo karne powszechne - zawiera normy, którym podlegać musi każdy z obywateli we wszystkich sferach życia,
- prawo karne indywidualne - uwzględnia normy dotyczące sposobu egzekwowania interesów i odpowiedzialności spoczywającej na określonej grupie społecznej.
Kryterium wagi zabronionych czynów
- prawo karne dotyczące wykroczeń - dotyczy wszystkich czynów zabronionych o niewielkiej szkodliwości,
- prawo karne sensu stricto - obejmuje wszystkie czyny zabronione o wysokiej szkodliwości społecznej.
Zakres pomocy prawnej oferowanej w ramach prawa karnego jest szeroki. Więcej na temat dziedzin prawa i obszaru jego zastosowania, dowiesz się ze strony: https://smadwokaci.pl/.
Funkcje prawa karnego
Czemu służą przepisy prawa karnego? Pełnią one:
- Funkcję sprawiedliwości - służy rozładowaniu negatywnych zjawisk i zaspokajaniu poczucia sprawiedliwości osoby pokrzywdzonej i całości społeczeństwa.
- Funkcję ochronną - prawo karne zajmuje się ochroną określonych dóbr. Stoi na straży interesów poszczególnych podmiotów, które są ujęte w przepisach prawnych. Broni osób, o których jest mowa w innych regulacjach prawnych.
- Funkcję gwarancyjną - gwarantuje jednostce ochronę przed nadmierną ingerencją ze strony organów państwa. W ten sposób łączy się z funkcją ochronną i wyznacza jasne granice między wolnością obywatela a uprawnieniami państwa.
- Funkcję kompensacji - to funkcja naprawcza, oznaczająca konieczność naprawienia szkód i wyrządzonych krzywd. Ma to szczególne znaczenie w sytuacji, gdy sąd zmienia karę pozbawienia wolności np. na warunkowe zawieszenie jej wykonania.
- Funkcję prewencyjną - ma za zadanie obniżyć współczynnik popełnienia czynu zabronionego, wskazując m.in. na ryzyko poniesienia konsekwencji za wskazane działanie. W ten sposób prawo karne minimalizuje zaistnienie szkodliwych i niewłaściwych wystąpień.